Hà thủ ô đỏ là một vị thuốc quý có rất nhiều công dụng bổ dưỡng. Hà thủ ô đỏ còn được ví như một loại “tiên dược” bởi những lợi ích của Hà thủ ô đỏ mang lại. Vậy những lợi ích đó là gì, mời bạn đọc tìm hiểu những thông tin sau đây.
Nội Dung
1. Trước khi tìm hiểu lợi ích của Hà thủ ô đỏ, hãy cùng điểm qua một vài nét về loài cây này
Ngoài tên gọi được biết đến nhiều nhất là Hà thủ ô, có thể gọi với một số tên khác như dạ dao đằng hay thủ ô đằng. Về mặt tên khoa học, hà thủ ô đỏ có tên là Fallopia multiflora thuộc họ rau răm Polygonaceae.
Hà thủ ô đỏ có đặc điểm là loại dây leo nhỏ, sống dai và có rễ phình thành củ. Thân cây mọc xoắn vào nhau và có màu xanh tía.
Ở Việt Nam, hà thủ ô đỏ thường mọc tự nhiên ở các vùng núi cao (trên 1000 m) thuộc các tỉnh phía Bắc: Lào Cai, Sơn La, Lai Châu, Yên Bái. Với lợi ích của hà thủ ô đỏ mang lại, người ta cũng bắt đầu trồng loài cây này ở một số tỉnh trung du và miền núi phía bắc.
Trên thế giới, hà thủ ô đỏ thường phân bố ở các nước Lào, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản.
giới thiệu hà thủ ô đỏ
2. Bộ phận dùng mang lại lợi ích của Hà thủ ô đỏ
Người ta thường sử dụng rễ củ tròn hoặc hình thoi không nhất định của Hà thủ ô đỏ, đặc điểm có những sống lồi dọc theo củ. Củ dài 6 đến 16 cm, chỗ phình có đường kính 4 đến 8 cm. Đôi khi, có thể bắt gặp những củ dài đến 40 cm, đường kính có thể trên 10 cm.
Mặt ngoài củ có màu nâu đỏ, mặt cắt của củ có màu hồng, có bột. Hà thủ ô đỏ có vị hơi đắng chát.
Về thời điểm thu hoạch hà thủ ô đỏ là vào mùa thu, người ta đào lấy củ, rửa sạch, cắt bỏ rễ con, nếu to thì cần bổ nhỏ rồi phơi hoặc sấy khô.
rễ củ mang lại lợi ích của hà thủ ô đỏ
3. Cách chế biến để đạt được lợi ích của hà thủ ô đỏ
Hà thủ ô đỏ được coi như một loại “tiên dược” với sức khỏe con người. Tuy nhiên, để đạt được lợi ích của Hà thủ ô đỏ, phải tiến hành chế biến Hà thủ ô đỏ.
Lý do bởi vì trong hà thủ ô đỏ có hai nhóm hoạt chất chính là anthranoid có tác dụng tăng nhu động ruột, gây tiêu chảy. Nhóm chất thứ hai là tanin gây táo bón. Hai nhóm chất có tác dụng đối lập nên hà thủ ô đỏ phải qua quá trình chế biến để đạt được lợi ích của hà thủ ô đỏ như mong muốn.
Nếu quá trình chế biến không đạt yêu cầu, sẽ xuất hiện tình trạng vừa bị táo lại vừa bị lỏng phân.
Vậy chế biến như thế nào để đạt được lợi ích của hà thủ ô đỏ. Có nhiều phương pháp để chế biến hà thủ ô đỏ được biến đến, sau đây là một trong những phương pháp đó.
Dùng củ hà thủ ô đỏ tươi có khối lượng từ 0.5 kg trở lên, rửa sạch và cắt khúc. Ngâm với nước vo gạo trong khoảng thời gian từ 24 đến 48 giờ để loại đi phần tanin, giảm tính chát của hà thủ ô, sau đó rửa lại với nước một lần nữa.
Bước tiếp theo là ninh chín hà thủ ô đỏ với nước đỗ đen xanh lòng theo tỷ lệ 1 kg hà thủ ô đỏ tươi với 100 – 200 g đỗ đen xanh lòng. Bước này sẽ làm tăng tác dụng của hà thủ ô đỏ. Tiến hành ninh trong thời gian từ 48 đến 72 giờ cho tới khi hà thủ ô đỏ chín ngậy, ít chát.
Sau đó vớt ra, bỏ lõi, thái lát. Tiếp tục thực hiện quy trình sấy, tẩm cho tới khi hết phần nước ninh hà thủ ô đỏ ở trên.
Cuối cùng là sấy đến khô kiệt miếng hà thủ ô đỏ chế và tiến hành đóng gói kín.
Đặc điểm của hà thủ ô đỏ chế là có màu nâu đen, có mùi thơm đặc trưng, nước pha có màu đỏ thơm, vị ngậy, hơi ngọt, hơi chát và gần như không đắng.
chế biến để đạt được lợi ích của hà thủ ô đỏ
4. Lợi ích của hà thủ ô đỏ về mặt đông y
Y học cổ truyền sử dụng Hà thủ ô đỏ như một vị thuốc giúp bổ gan thận, bổ máu, thuốc dùng cho những trường hợp có râu tóc bạc sớm, đau mỏi ở lưng gối, di tinh, đại tiện ra huyết, ung nhọt, tràng nhạc, thần kinh suy nhược, sốt rét lâu ngày [1].
Để đạt được những lợi ích của hà thủ ô đỏ như trên, tiến hành sử dụng ngày 12 – 20 gam hà thủ ô đỏ dưới dạng thuốc sắc, rượu thuốc, lưu ý là dùng với Hà thủ ô đã chế biến.
5. Lợi ích của hà thủ ô đỏ theo y học hiện đại
Theo y học hiện đại, lợi ích của hà thủ ô đỏ chế mang đến với sức khỏe con người có thể kể đến như:
– Cũng giống như tác dụng được để cập đến trong y học cổ truyền, hà thủ ô đỏ có tác dụng ngăn sự bạc sớm của tóc, làm đen râu tóc. Tác dụng này bắt nguồn từ lợi ích của hà thủ ô đối với thận là bổ máu, bổ thận, từ đó cung cấp đủ dưỡng chất để nuôi dưỡng tóc, râu khiến râu tóc đen và óng mượt.
Lưu ý, đây là phương pháp làm đen tóc hoàn toàn tự nhiên, do đó, thời gian bạn nhìn thấy rõ rệt tác dụng là từ 3 – 6 tháng, nếu hà thủ ô chế tốt thì khoảng 1 tháng là có thể thấy được tác dụng. Sự chăm sóc này là từ từ và bền vững, không giống như các loại thuốc nhuộm thông thường.
– Lợi ích của hà thủ ô đỏ tiếp theo có thể kể đến là làm đẹp da. Với hàm lượng chất chống oxy hóa cao trong hà thủ ô đã giúp dược liệu này có tác dụng tốt trong việc làm chậm lão hóa da, làm đẹp da, giúp da hồng hào săn chắc.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh tác dụng này như nghiên cứu của Xiang liu và cộng sự cũng đã thu được kết quả hà thủ ô đỏ có tác dụng làm chậm quá trình lão hóa da [2].
– Cao chiết hà thủ ô (mạnh nhất là cao cồn 50%) có tác dụng làm giảm cholesterol và triglycerid toàn phần trong khi vẫn duy trì hàm lượng HDL (cholesterol tốt) đã được chứng minh qua nghiên cứu của Yin-Ching Chang và cộng sự [3]. Từ tác dụng đó có thể bảo vệ thành mạch, ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
– Hà thủ ô còn có tác dụng kích thích tăng tạo hồng cầu, hoạt huyết, giảm nguy cơ nhồi máu não, bảo vệ cơ tim. Sử dụng hà thủ ô đỏ dài ngày giúp ngủ tốt, ăn ngon, giảm mệt mỏi.
– Chứa hàm lượng lecithin khá lớn giúp tổng hợp acetylcholin là một chất dẫn truyền thần kinh cực kỳ quan trọng, do đó, lợi ích của hà thủ ô đỏ là giúp cho hệ thần kinh khỏe mạnh, dùng tốt đối với các bệnh về thần kinh như chấn thương thần kinh, suy nhược thần kinh,…
– Hà thủ ô còn có tác dụng bổ gan, bảo vệ gan, các stilben glycosid làm ức chế sự tăng men gan.
– Nhuận tràng là một trong những lợi ích của hà thủ ô mang lại. Nhờ thành phần anthranoid có tác dụng kích thích nhu động ruột co bóp, thích hợp trong các trường hợp đại tiện táo kết, tiêu hóa kém.
– Sử dụng hà thủ ô đỏ còn giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, chống sự xâm nhiễm của vi khuẩn, virus.
– Ngoài ra, hà thủ ô đỏ còn có nhiều lợi ích khác như mạnh xương cốt, hỗ trợ điều trị huyết áp cao, gia tăng tuổi thọ,…
lợi ích của hà thủ ô đỏ
Lợi ích của hà thủ ô đỏ mang lại là rất nhiều đối với sức khỏe. Tuy nhiên, không nên tự ý sử dụng hà thủ ô đỏ tươi mà nên lựa chọn một sản phẩm hà thủ ô đỏ chế đạt chuẩn để phát huy công dụng, hạn chế tác dụng phụ. Muốn được tư vấn cụ thể, liên hệ hotline 0246.291.8086.
Tài liệu tham khảo
- tế Bộ Y (2011), Dược liệu học, Nhà xuất bản Y học, 340 – 343.
- Liu X., Yang C., Deng Y., et al. (2021), Polygoni Multiflori Radix Preparat Delays Skin Aging by Inducing Mitophagy. 2021, pp. 5847153.
- Chan Y. C., Cheng F. C. and Wang M. F. (2002), Beneficial effects of different Polygonum multiflorum Thunb. extracts on memory and hippocampus morphology, J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 48(6), pp. 491-7.
