Bột nghệ khô vẫn được ca ngợi như một loại “thần dược quanh ta” với những công dụng phòng, hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả. Tuy nhiên, cụ thể những công dụng tuyệt vời đó là gì, mời bạn tham khảo những thông tin sau.
1. Đặc điểm thực vật của nghệ – nguyên liệu làm bột nghệ khô
Về tên khoa học, nghệ được gọi là curcuma longa L., họ Gừng (Zingiberaceae). Phần thân rễ gọi là khương hoàng, phần rễ củ gọi là uất kim.
Đặc điểm đặc trưng của chi Nghệ (Curcuma) là cây thảo, có chiều cao từ 0,5 – 2m, rễ phần lớn dạng ống. Thân rễ phình thành củ, có nhánh, nạc, và có mùi thơm.
Lá có phiến hình mác rộng hay thuôn, cuống lá thường dài. Các lá bắc dính với nhau nhiều hay ít ở phía dưới và làm thành dạng túi, phần trên xòe ra.
Cụm hoa mọc từ thân rễ hay giữa các bẹ lá, thường hoa xuất hiện sau khi có lá, đôi khi hoa xuất hiện cùng lá hay trước lá. Hoa có phần dưới đài hình ống hay chuông ngắn, trên xẻ sâu 1 bên, đầu xẻ thành 2 hoặc 3 thùy dạng răng nhỏ; ống tràng dạng phễu hẹp, trên 3 thùy, các thùy gần bằng nhau hay thùy giữa hơi dài hơn hai thùy bên, đầu dạng mũ; bộ nhị có chỉ nhị ngắn, rộng; bao phấn 2 ô [1].
Cho tới nay, chi Nghệ (Curcuma) có khoảng 120 loài phân bố ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới châu Á, đặc biệt là ở Nam và Đông Nam Á [2]. Ở Việt Nam, cây nghệ vô cùng quen thuộc và được trồng khắp đất nước.
Chúng ta thường biết đến hai loại nghệ phổ biến là nghệ đỏ và nghệ vàng. Màu của củ nghệ chính là do thành phần curcumin, một polyphenol tạo nên. Mà hoạt chất này lại có sự biến đổi màu sắc khi ở trong các môi trường khác nhau. Trong môi trường kiềm, curcumin cho màu đỏ, trong môi trường acid, curcumin lại cho màu vàng.
Vì thế, nghệ được trồng ở khu vực thổ nhưỡng có tính chất kiềm thì củ nghệ sẽ có màu đỏ, nghệ được trồng ở khu vực có thổ nhưỡng acid hay trung tính sẽ cho màu vàng.
cây nghệ
2. Cách tự làm bột nghệ khô
Làm bột nghệ khô không khó, bạn có thể tự làm được ở nhà để dễ dàng sử dụng cho mục đích nấu ăn hay các mục đích tốt cho sức khỏe khác.
Chọn các củ nghệ còn độ tươi, không bị thối mục đem rửa sạch đất cát bám bên ngoài. Nên chọn củ nghệ ta, màu vàng thẫm và củ nhỏ (những củ nghệ như vậy có chứa hàm lượng curcumin cao hơn).
Bước tiếp theo là đem nghệ đi cạo bỏ hết vỏ và rửa với nước thật sạch rồi để cho ráo nước.
Sau khi nghệ đã ráo nước, bạn đem nghệ thái thành từng lát nghệ mỏng để phơi khô nhanh hơn. Sau đó, mang các lát nghệ tươi của thái mỏng đem đi phơi thật khô rồi nghiền thành bột mịn.
Bột nghệ khô sau khi thu được cần được tiến hành bảo quản trong bao bì thật kín, có thể thêm gói chống ẩm nếu cần để đảm bảo chất lượng của bột nghệ khô trong một khoảng thời gian. Nếu không bảo quản cẩn thận, bột nghệ khô rất dễ hút ẩm trở lại, dễ nhiễm các loại nấm mốc độc hại đối với cơ thể. Như vậy bạn đã hoàn thành các công đoạn làm bột nghệ khô.
làm bột nghệ khô
3. Bột nghệ khô có công dụng gì trong đời sống và trong y học
Trong đời sống:
Nghệ là một loại thực vật quá quen thuộc với người dân Việt Nam. Trong mảnh vườn của mỗi người nông dân, hầu như nhà nào cũng xuất hiện cây nghệ.
Nghệ được trồng phổ biến dùng để làm gia vị trong các món ăn giúp gia tăng màu sắc và hương vị cho bữa ăn gia đình, thậm chí trong một số loại đồ uống. Rất nhiều món ăn trở nên đặc biệt khi có sự xuất hiện của nghệ trong đó, không chỉ trong nước mà các món ăn nước ngoài như Cà ri của Ấn Độ nổi tiếng không thể thiếu gia vị là nghệ.
Nghệ không chỉ giúp làm gia tăng sự hấp dẫn cho các món ăn mà việc nghệ xuất hiện trong các bữa ăn hàng ngày còn có nhiều giá trị đối với sức khỏe. Nghệ là một loại gia vị quan trọng trong ngành thực phẩm.
Trong y học:
Từ xa xưa, nghệ đã được sử dụng trong các bài thuốc y học cổ truyền như trong cao dán trị nhọt, bài thuốc trị viêm gan virus cấp tính, bài thuốc trị trướng bụng, đau bụng, bài thuốc trị kinh nguyệt không đều,… Đặc biệt là chữa đau dạ dày, đau bao tử thì nghệ dường như là một vị thuốc chính.
Y học hiện đại với rất nhiều công trình nghiên cứu khoa học về tác dụng của nghệ đã chứng minh với hoạt chất chính là curcumin, nghệ có rất nhiều công dụng đối với sức khỏe như:
- Phòng chống ung thư hiệu quả, giảm tác dụng không mong muốn của các phương pháp điều trị ung thư bằng hóa chất, xạ trị.
- Sử dụng bột nghệ khô đúng liều lượng, đúng cách giúp giảm các triệu chứng đau dạ dày, đau bao tử trong viêm loét dạ dày tá tràng, dự phòng viêm loét dạ dày tá tràng do tác dụng không mong muốn khi sử dụng thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAID).
- Hoạt chất curcumin trong bột nghệ khô giúp giảm mức độ nặng của bệnh xơ gan, gan nhiễm mỡ viêm gan virus (tác động lên cả virus viêm gan B và virus viêm gan C).
- Curcumin còn được nghiên cứu tác dụng giảm cân, giảm béo phì hiệu quả và cho thấy sự an toàn.
- Bột nghệ khô còn hữu ích trong việc làm tăng trí nhớ, tăng nhận thức, tăng chất lượng cuộc sống.
- Tác dụng không thể không kể đến khi nhắc tới nghệ vàng là giúp giảm rối loạn lipid máu, phòng ngừa xơ vữa mạch máu.
- Nhiều nghiên cứu khoa học cũng đã chứng minh nghệ vàng có tác dụng làm giảm triệu chứng của bệnh tâm thần, cải thiện triệu chứng của bệnh trầm cảm, bệnh tâm thần phân liệt, hữu ích trong làm giảm các triệu chứng lo lắng, phiền muộn.
công dụng bột nghệ khô
Bột nghệ khô thật sự có nhiều công dụng từ đời sống đến trong y học. Nếu không tự chế biến bột nghệ khô ở nhà, có thể tham khảo sản phẩm bột nghệ khô tại website hoặc liên hệ hotline 0246.291.8086 để được tư vấn và hướng dẫn sử dụng tốt nhất.
Tài liệu tham khảo:
- Nguyễn Quốc Bình, Nguyễn Phương Hạnh (2015). Đặc điểm hình thái một số loài trong chi nghệ (Curcuma) có tác dụng làm thuốc ở Tây Nguyên.
- Nguyễn Quốc Bình, 2011. Nghiên cứu phân loại họ Gừng (Zingiberaceae Lindl.) ở Việt Nam. Luận án Tiến sĩ Sinh học, Hà Nội.
