Hà thủ ô đỏ chế là một vị thuốc sảnh nganh “tiên được” được sử dụng trong đông y với nhiều tác dụng bổ dưỡng như: bổ máu, bổ thần kinh, bổ gan thận, mạnh gân cốt, làm đen râu tóc,… Trong đó, tác dụng nổi tiếng nhất của hà thủ ô đỏ là làm đen râu tóc, trị bạc tóc sớm. Tuy nhiên, nhiều người còn chưa phân biệt được hà thủ ô đỏ sống, hà thủ ô đỏ chế, cũng như tác dụng của hà thủ ô đỏ chế… Bài tổng quan này giúp các bạn trả lời các câu hỏi trên.
Nội Dung
1. Sự tích Hà thủ ô đỏ thế nào?
Điền Nhi sống ở Hà Nam, Thuận Châu, khi sinh ra yếu ớt. Được 58 tuổi ông vẫn chưa có vợ con, ham thích đạo thuật, theo các thầy học đạo ở núi. Một hôm uống rượu say nằm ở sường núi bỗng thấy hai gốc cây leo cách xa nhau tới 3 thước (0,9 m). Cành lá quấn với nhau, lâu lâu lại rời nhau như trước.
Điền Nhi nhìn thấy lạ, hôm sau đào lấy củ mang về hỏi mọi người nhưng không ai biết. Sau đó, có một ông lão ở nơi xa tới chơi, Điền Nhi đem chuyện này ra hỏi, ông lão bảo: Anh đã không có vợ con mà thứ cây này có chuyện lạ đời vậy có thể cây này là một vị thuốc thần tiên nên đem sắc nước uống.
Điền Nhi bèn đem tán bột, mỗi lần uống 1 đồng cân (4 g). Pha với rượu, uống liền 7 ngày, đã nảy sinh ý muốn tình dục, uống liền vài tháng, sau đó, mạnh khỏe trở lại. Vì thế nên uống mãi, dần dần tăng thêm tới 2 đồng cân (8 g). Dùng liền một năm, các bệnh tật đều khỏi, tóc trắng thành đen, vẻ mặt trông trẻ lại, trong khoảng 10 năm sinh được 3 người con trai, vì vậy, mới thay đổi tên thành Năng Tự.
Ông cùng con trai Điền Tú tiếp tục uống thứ thuốc trên mà hưởng thọ tới 160 tuổi. Điền Tú có con là Thủ Ô. Thủ Ô cũng dùng thứ thuốc trên mà sinh được vài con trai, hưởng thọ tới 130 tuổi. Lý An Kỳ là bạn thân của Thủ Ô, lấy được bài thuốc đó đem về uống cũng sống rất thọ và kể lại truyện trên.
2. Hà thủ ô đỏ mọc tự nhiên và được trồng ở đâu?
Hà thủ ô đỏ mọc tự nhiên ở đồi núi cao (trên 1000 m) như Hà Giang, Lai Châu, Lào Cai, Sơn La, …. Một số tỉnh trung du và miền núi phía bắc đã bắt đầu trồng hà thủ ô đỏ. Trên thế giới, hà thủ ô đỏ mọc tự nhiên ở nhiều nước như Lào, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản.
Cây hà thủ ô đỏ
3. Phân biệt hà thủ ô đỏ và hà thủ ô trắng thế nào?
Hà thủ ô đỏ thuộc họ Rau răm, hà thủ ô trắng thuộc họ Thiên lý.
Củ hà thủ ô đỏ tươi có vỏ màu nâu đỏ, bên trong ruột có màu hồng hoặc đỏ, tím đỏ, có lõi gỗ ở giữa, giống củ khoai lang, đường kính củ to có thể lên đến 20 cm. Củ hà thủ ô trắng có vỏ màu nâu, trong ruột có màu trắng, giữa có lõi, đường kính nhỏ thường < 4 cm, giống củ sắn.
Khi hãm hoặc sắc nước uống, nước hà thủ ô đỏ có màu đỏ vị chát, đắng; nước hà thủ ô trắng không có màu đủ, có vị đắng.
Hình ảnh phân biệt hà thủ ô đỏ và hà thủ ô trắng
4. Tại sao phải chế biến hà thủ ô đỏ?
Phải chế biến hà thủ ô đỏ vì: Hà thủ ô đỏ chứa nhiều tanin (chất gây táo bón) và anthranoid (chất gây ỉa chảy). Vì vậy, chế biến hà thủ ô đỏ để tạo hà thủ ô đỏ chế giúp giảm tác dụng phụ ở trên, đồng thời tăng tác dụng bổ dưỡng của hà thủ ô đỏ.
5. Cách chế biến hà thủ ô đỏ thế nào?
Cách chế biến hà thủ ô đỏ khác nhau theo từng tài liệu. Dưới đây là tóm tắt cách chế biến hà thủ ô đỏ tươi thành hà thủ ô đỏ chế:
- Lấy củ tươi có khối lượng từ 0,5 kg trở lên, rửa sạch, cắt khúc. Ngâm nước vo gạo 24 – 48 giờ, rửa lại nước 1 lần nữa.
- Ninh chín hà thủ ô đỏ với nước đỗ đen xanh lòng (tỷ lệ 1 kg hà thủ ô đỏ tươi với 100 – 200 g đỗ đen xanh lòng). Thời gian ninh từ 48 – 72 giờ tới khi hà thủ ô đỏ chín ngậy, ít chát.
- Vớt ra, bỏ lõi, thái lát. Sau đó, thực hiện quy trình sấy – tẩm tới khi hết chỗ nước ninh hà thủ ô đỏ ở trên. Sấy khô kiệt miếng hà thủ ô đỏ chế, đóng gói kín.
- Hà thủ ô đỏ chế có màu nâu đen, mùi thơm đặc trưng, nước pha màu đỏ thơm, vị ngậy, hơi ngọt, hơi chát, gần như không đắng. Khi sử dụng tiếp tục trộn với đỗ đen xanh lòng rang chín giúp tăng hiệu quả của hà thủ ô đỏ chế.
Quy trình chế biến hà thủ ô đỏ chế Kochi
Tham khảo Hướng dẫn chi tiết cách làm hà thủ ô đỏ chế của Tiến sĩ Đào Văn Đôn, giảng viên Học viện Quân y:
6. Nhận dạng hà thủ ô đỏ chế đạt chuẩn chất lượng?
Nhận dạng hà thủ ô đỏ chế đạt chuẩn chất lượng nhanh nhất thông qua Giấy kiểm tra chất lượng sản phẩm kèm theo.
Về mặt cảm quan, Hà thủ ô đỏ chế đạt chuẩn có đặc điểm như sau:
- Mùi: hà thủ ô đỏ chế đạt chuẩn có mùi thơm đặc trưng.
- Màu: dạng chế bột có màu nâu đỏ đồng nhất. Dạng chế miếng: màu nâu đen đồng nhất trong và ngoài miếng.
- Vị: khi hãm với nước sôi, hà thủ ô đỏ chế chuẩn vị ngậy, hơi ngọt, hơi chát, gần như không đắng.
Hà thủ ô đỏ chế dạng miếng đạt chuẩn
7. Hoạt chất chính trong hà thủ ô đỏ là gì?
Hoạt chất chính trong hà thủ ô đỏ gồm:
- Lecithin trong hà thủ ô đỏ có tác dụng bổ thần kinh, sinh huyết dịch, bổ tim.
- Anthraglucosid trong hà thủ ô đỏ có tác dụng kích thích co bóp ruột, kích thích tiêu hóa và cải thiện dinh dưỡng.
- Stilben trong hà thủ ô đỏ có tác dụng bảo vệ gan, giảm mỡ máu.
8. Thành phần hoạt chất và tính vị trong quá trình chế biến hà thủ ô đỏ?
Thành phần hoạt chất của hà thủ ô đỏ thay đổi trong quá trình chế biến. Sau chế biến hàm lượng tanin (chất gây táo bón) và anthranoid (chất gây ỉa chảy) đều giảm.
Hà thủ ô đỏ chưa chế (hà thủ ô đỏ sống) có vị đắng chát, hơi ngọt, tính ấm. Hà thủ ô đỏ chế có vị hơi ngọt, ít chát, hầu như không đắng.
9. Tác dụng, công dụng của hà thủ ô đỏ là gì?
Tác dụng, công dụng của hà thủ ô đỏ được tổng hợp theo y học cổ truyền và hiện đại gồm:
- Bổ huyết, chống thiếu máu, làm tăng số lượng hồng cầu.
- Làm đen râu tóc với người bạc tóc sớm, giúp tóc đỡ khô và đỡ rụng.
- Bổ thần kinh, an thần, giúp ngủ tốt.
- Bổ gan, bảo vệ gan, chống tăng men gan.
- Chống viêm cấp và mạn tính.
- Bổ thận, mạnh gân xương, lợi tiểu.
- Tăng trương lực cơ tử cung, tăng tiết sữa, kích thích nang trứng.
- Nhuận tràng, kích thích tiêu hóa và cải thiện dinh dưỡng.
- Giảm cholesterol và triglycerid máu, dự phòng vữa xơ động mạch.
10. Ai nên dùng hà thủ ô đỏ?
Người nên sử dụng hà thủ ô đỏ gồm:
- Huyết hư, thiếu máu, đại tiểu tiện ra máu.
- Tóc bạc sớm, tóc khô, tóc rụng nhiều.
- Thần kinh suy nhược, hoa mắt, chóng mặt, mất ngủ, tim hồi hộp.
- Gan yếu, men gan tăng.
- Thận suy, thận yếu, đau lương, mỏi gối, di mộng tinh, khí hư.
- Bệnh phụ nữ sau sinh nở, các bệnh xích bạch đới.
- Phục hồi sức khỏe người già sau khi bị bệnh.
- Rối loạn chuyển hóa mỡ máu: cholesterol tăng cao, triglycerid tăng cao.
11. Dùng hà thủ ô đỏ bao lâu thì làm đen tóc hết bạc tóc?
Hà thủ ô đỏ được coi là vị thuốc số 1 làm đen tóc, trị bạc tóc. Tuy nhiên, không phải ai dùng hà thủ ô đỏ cũng hết bạc tóc. Hiệu quả làm đen tóc, hết bạc tóc của hà thủ ô đỏ tùy thuộc vào nhiều yếu tố: nguyên liệu hà thủ ô tươi ban đầu, quy trình chế biến hà thủ ô, liều lượng sử dụng hàng ngày, độ tuổi bị bạc tóc, nguyên nhân bạc tóc,…
Theo kinh nghiệm sử dụng dân gian, dùng hà thủ ô đỏ sau 6 – 12 tháng có thể thấy được hiệu quả làm đen tóc, hết bạc tóc. Vì vậy, để biết được hiệu quả làm đen tóc của hà thủ ô đỏ, người dùng cần sử dụng hà thủ ô đỏ kiên trì, bền bỉ, lâu dài.
12. Cách dùng hà thủ ô đỏ chế Kochi thế nào?
Có 3 cách dùng hà thủ ô đỏ chế Kochi gồm:
12.1. Hãm trà hà thủ ô đỏ chế Kochi
Dạng miếng: Mỗi ngày dùng 10 – 20 g (tương đương 2 – 4 miếng) Hà thủ ô đỏ chế Kochi, thêm vài hạt Đỗ đen rang; Hãm với khoảng 200 ml nước sôi trong bình giữ nhiệt 30 phút; Chắt lấy nước uống, bỏ bã; Hãm được 3 – 4 lần.
Dạng bột: Trộn bột Hà thủ ô đỏ chế Kochi với bột Đỗ đen rang với tỷ lệ (5 : 1). Ngày dùng 10 – 20 g (tương đương 1 – 2 thìa) hỗn hợp bột Hà thủ ô đỏ chế Kochi với Đỗ đen rang; Hãm với khoảng 200 ml nước sôi trong bình giữ nhiệt 15 phút; Chắt lấy nước uống, bỏ bã; Hãm được 2 – 3 lần.
12.2. Sắc nước hà thủ ô đỏ chế Kochi
Dạng miếng: Mỗi ngày dùng 10 – 20 g (tương đương 2 – 4 miếng) Hà thủ ô đỏ chế Kochi, thêm vài hạt Đỗ đen rang; Nấu sôi với khoảng 1000 ml nước trong 30 phút; Chắt lấy nước uống, bỏ bã.
12.3. Ngâm rượu hà thủ ô đỏ chế Kochi
Dạng miếng: 250g Hà thủ ô đỏ chế Kochi + 50 g Đỗ đen rang hạt + 750 ml rượu trắng; Ngâm trong thời gian ít nhất là 1 tháng trước khi sử dụng; Ngày dùng 25 – 50 ml.
Hà thủ ô đỏ chế miếng KOCHI
13. Lựa chọn hà thủ ô đỏ chế ở đâu là tốt nhất?
Lựa chọn hà thủ ô đỏ chế tốt nhất trên thị trường làm đau đầu nhiều người tiêu dùng. Trên thị trường có nhiều loại hà thủ ô đỏ chế khác nhau với giá cả chênh nhau rất nhiều. Vì vậy, người tiêu dùng thông minh lựa chọn mua hà thủ ô đỏ chế có nguồn gốc rõ ràng, từ các cơ sở sản xuất uy tín.
Thương hiệu hà thủ ô đỏ chế Kochi của Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu và phát triển công nghệ Nhật Bản là thương hiệu uy tín trên thị trường.
Giá hà thủ ô đỏ chế Kochi có cao hơn so với sản phẩm cùng loại nhưng được nhiều người tiêu dùng đánh giá có hiệu quả rõ ràng, an toàn khi sử dụng.
Các bạn có thể đặt hàng Hà thủ ô đỏ chế Kochi online: thumuaruouhochiminh.xyz; toidenkochi.com; tiki.vn; sendo.vn; shopee.vn; lazada.vn. Đặt lịch tư vấn bởi Bác sĩ, Dược sĩ đại học qua website thumuaruouhochiminh.xyz hoặc điện thoại 0246.291.8086 hoặc gửi email tới cskh@kochi.vn.
Hà thủ ô đỏ chế bột Kochi
Cố vấn chuyên môn: Tiến sĩ Dược Đào Văn Đôn, giảng viên Học viện Quân y.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
-
- Đỗ Tất Lợi (2004), Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, NXB Y học, tr. 833-836.
- Viện Dược liệu (2006), Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, Vol. Tập 1, NXB Khoa học và kỹ thuật, tr.884-888.
Xem thêm:
