Thực phẩm tốt cho người tiểu đường hiện nay đang rất được quan tâm. Bởi lẽ bệnh tiểu đường ngày một phổ biến và biến chứng của nó cũng rất khó lường. Do đó bệnh nhân tiểu đường cần có một chế độ riêng với các thực phẩm tốt để giúp ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh.
Nội Dung
1. Nguyên tắc dinh dưỡng đối với người bệnh đái tháo đường
Các nhóm thực phẩm tốt cho người tiểu đường bạn cần nắm rõ
Dinh dưỡng cho người bệnh đái tháo đường phải đảm bảo cung cấp đủ, cân bằng cả về số lượng và chất lượng các thành phần dinh dưỡng.
Một chế độ dinh dưỡng đáp ứng được các nhu cầu trên sẽ giúp điều chỉnh lượng đường huyết, duy trì cân nặng mà vẫn đảm bảo cho người bệnh có đủ sức khỏe cho các hoạt động hàng ngày.
1.1. Các nguyên tắc dinh dưỡng thiết yếu được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo
- Chế độ dinh dưỡng phải cung cấp đủ nhu cầu năng lượng của bệnh nhân.
- Trong chế độ ăn phải chứa đầy đủ các dưỡng chất: chất đạm, chất béo, bột đường, các vitamin và khoáng chất với hàm lượng hợp lý.
- Chia nhỏ bữa để không làm tăng đường máu sau bữa ăn hoặc giảm đường máu khi các bữa ăn quá xa nhau.
- Chế độ ăn lành mạnh để hạn chế tối đa rối loạn chuyển hóa.
- Cân nặng phải được duy trì ở mức hợp lý.
- Chế độ ăn phải phù hợp với khẩu vị của bệnh nhân.
- Mục tiêu hướng đến là đơn giản, nhanh, bổ, không quá đắt tiền.
1.2. Các phương pháp chế biến thực phẩm nên được sử dụng
Thức ăn dành cho bệnh nhân tiểu đường nên được chế biến bằng hấp hoặc luộc
- Ưu tiên sử dụng các món luộc hấp, hạn chế đồ dầu mỡ chiến rán hay đồ nướng.
- Đồ nướng thường khiến chỉ số đường huyết cao.
- Hoa quả chín nên cả múi để được bổ sung thêm chất xơ, hạn chế các thực phẩm ép, sinh tố vì thường sẽ có lượng đường cao và không có nhiều vitamin và dưỡng chất.
2. Các thực phẩm tốt cho người tiểu đường nên có trong bữa ăn
2.1. Quả việt quất là thực phẩm tốt cho người tiểu đường
Việt quất có khả năng giúp ngăn ngừa đường huyết tăng cao
Việt quất được coi là một siêu thực phẩm tốt cho người tiểu đường vì nó có một lượng lớn chất chống oxy hóa và carbohydrate, giàu chất xơ giúp ngăn ngừa các phản ứng đường huyết thấp tốt hơn các loại hoa quả khác.
Việc tạo thói quen thường xuyên ăn quả mọng như: việt quất, dâu tây,…sẽ giúp bệnh nhân có thể cải thiện tình trạng kháng insulin. Có thể dẫn đến việc làm giảm nguy cơ tiến triển bệnh tiểu đường ở các đối tượng đang ở thời kỳ tiền tiểu đường hoặc gia đình có tiền sử bệnh tiểu đường.
2.2. Đậu là thực phẩm tốt cho người tiểu đường
Các loại đậu như: đậu đen, đậu xanh, đậu cove, đậu đỏ …có chứa nhiều chất xơ và là nguồn cung cấp protein và carbohydrat tiêu hóa chậm là thực phẩm tốt cho người tiểu đường. Việc sử dụng thực phẩm này sẽ giúp bạn cảm thấy no lâu hơn và ngăn ngừa sự tăng vọt đột ngột của glucose. Từ đó giúp bạn kiểm soát hấp thu đường, giảm thiểu việc giải phóng đường ồ ạt gây biến chứng.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc thêm đậu vào thực đơn hàng ngày sẽ giúp lượng đường huyết của bệnh nhân được cải thiện, sự cải thiện này sẽ được biểu hiện rõ trong thời gian là 12 tuần.
Do đó đậu là 1 thực phẩm tốt, được các chuyên gia khuyến cáo nên sử dụng thường xuyên làm thực phẩm cho người bệnh tiểu đường.
2.3. Rau có màu xanh đậm là thực phẩm tốt cho người tiểu đường
Các loại rau xanh đậm có chứa hàm lượng carb tốt cao
Các loại rau không chứa tinh bột là một giải pháp tốt để giúp bạn tăng cảm giác no khiến bạn không nạp thêm các năng lượng xấu từ các thực phẩm khác gây tăng đường huyết.
Một số loại rau xanh như: rau bina, cải xoăn, cải thìa, súp lơ xanh, hành baro, … là loại thực phẩm chứa carb tốt nhất để bổ sung cho những người bệnh đang cần kiểm soát lượng đường máu.
Các loại rau trên còn chứa lượng beta-carotene và vitamin C dồi dào. Là hai chất chống ôxy hóa có tác dụng làm hạn chế các nguy cơ mắc các bệnh tim, mắt, như đục thủy tinh thủy hay thoái hóa điểm vàng. Các loại rau có màu xanh đậm cũng là nguồn thực phẩm chứa nhiều magiê, khoáng chất sẽ có tác dụng làm hạn chế các nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2.
2.4 Hạnh nhân và quả óc chó là thực phẩm tốt cho người tiểu đường:
Đây là loại thực phẩm có thể dùng để làm bữa ăn nhẹ xen giữa các bữa ăn chính trong ngày sẽ rất tốt cho bệnh nhân tiểu đường. Các loại hạt chứa chất xơ, protein và chất béo, sự kết hợp của các chất này sẽ làm chậm quá trình hấp thu carbs giúp ngăn ngừa lượng đường trong máu tăng đột biến.
Ngoài ra, hạt óc chó khi ăn sẽ tạo cảm giác no lâu, giúp ngăn ngừa cảm giác thèm ăn, giúp hạn chế sử dụng các món ăn vặt nhiều đường. Trong hạt óc chó chứa nhiều axit alpha-lipoic, chất này có tác dụng giảm viêm, ngăn ngừa và điều trị các biến chứng do tiểu đường.
Hạnh nhân cũng giúp kiểm soát lượng glucose và hạn chế các nguy cơ mắc bệnh tim mạch do bệnh đái tháo đường type 2 gây ra. Hạnh nhân cung cấp một hàm lượng lớn khoáng chất magiê, giúp xương chắc khỏe, huyết áp ổn định và giúp lượng đường trong máu được kiểm soát tốt.
2.5. Sữa chua Hy Lạp là thực phẩm tốt cho người tiểu đường:
Sữa chua Hy Lạp là thực phẩm tốt cho người tiểu đường khiến bạn có cảm giác no lâu hơn
Sữa chua Hy Lạp là thực phẩm tốt cho người tiểu đường do nó là nguồn cung cấp đa dạng các lợi khuẩn tốt cho đường tiêu hóa. Đây là các loại vi khuẩn tốt giúp duy trì sức khỏe và có thể giúp kiểm soát bệnh đái tháo đường.
Ngoài ra, sữa chua hy lạp có chứa hàm lượng cao canxi, protein và một loại chất béo đặc biệt đó là axit linoleic liên hợp (CLA). Chất béo này sẽ có tác dụng giúp bạn no lâu hơn. Sữa chua Hy Lạp có lượng carb khá thấp 6 – 8g carbs cho mỗi khẩu phần, thấp hơn so với các loại sữa chua thông thường được bán trên thị trường.
Nó cũng có hàm lượng protein cao hơn, có khả năng thúc đẩy quá trình giảm cân theo cơ chế giảm sự thèm ăn và do đó lượng calo nạp vào giảm. Vì vậy, đối với người bệnh đái tháo đường, sữa chua Hy Lạp là một thực phẩm tốt cho người tiểu đường.
2.6. Cam, quýt là thực phẩm tốt cho người tiểu đường
Trong cam quýt có hàm lượng chất xơ cao nên không làm tăng lượng đường trong máu. Chất xơ sẽ làm trình tiêu hóa chậm lại giúp lượng đường trong máu ổn định.
Nguyên nhân do khi này đường không vào máu nhanh và tốc độ hấp thụ đường của cơ thể đã bị chậm lại. Điều này giúp việc kiểm soát đường huyết tốt hơn và có thể kiểm soát được quá trình giải phóng insulin giúp cho hàm lượng đường trong máu được giữ ổn định.
Cam, quýt là thực phẩm tốt cho người tiểu đường do có chứa hàm lượng glycemic nên chúng trở thành thực phẩm tốt cho người tiểu đường nên được ưu tiên lựa chọn nhất là đối với bệnh nhân đái tháo đường tuyp 2.
Tuy nhiên, bạn nên ăn quả thay vì uống nước ép hay sinh tố do các vitamin nằm chủ yếu ở phần chất xơ tức là phần múi cam và tép cam. Bên cạnh đó cam quýt còn là nguồn cung cấp vitamin C và chất folate giúp làm chậm quá trình oxy hóa giúp cải thiện kiểm soát lượng đường huyết.
2.7. Cá là thực phẩm tốt cho người tiểu đường
Các loại cá như cá hồi, cá mòi, cá trích, cá cơm và cá thu là nguồn cung cấp acid béo omega-3, DHA và EPA. Các chất này giúp hỗ trợ tang cường sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Người có nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ nên bổ sung đầy đủ các acid béo do các bệnh này là các biến chứng điển hình của bệnh đái tháo đường.
Nguồn cung cấp protein từ cá cũng rất tuyệt, nó sẽ giúp bạn cảm thấy no lâu và có khả năng hỗ trợ làm lượng đường trong máu ổn định hơn. Tuy nhiên, bệnh nhân đái tháo đường được khuyến cáo k nên ăn quá 350g cá/ tuần. Và nên ưu tiên chọn các loại cá béo.
Đối với phụ nữ có thai và trẻ em nên hạn chế ăn những cá thịt trắng như: cá cờ, cá nhám vì các loại cá này có chứa hàm lượng thủy ngân khá cao không tốt cho sức khỏe.
2.8. Bột yến mạch là thực phẩm tốt cho người tiểu đường
Bột yến mạch có thể sử dụng thay cơm làm hạn chế tăng đường huyết cho bệnh nhân
Yến mạch là thực phẩm tốt cho người tiểu đường do có chứa nhiều chất xơ nên sẽ có tác dụng làm hạn chế lượng đường sau bữa ăn, làm tăng khả năng của insulin. Đặc biệt đây là chất xơ tan được trong nước rất tốt nên nó có khả năng ngăn cản không cho đường hấp thụ vào ruột dẫn đến lượng đường trong máu có thể giảm tới 30%.
Chất xơ còn có khả năng làm giảm triglyceride và cholesterol xấu(LDL) cùng với đó tăng lượng cholesterol tốt(HDL) nên sẽ có hiệu quả tốt với sức khỏe của người bệnh đái tháo đường.
Chính vì vậy, sử dụng bột yến mạch nguyên chất trong thực đơn hàng ngày là một cách tốt để có thể kiểm soát lượng đường trong máu. Bạn nên lựa chọn loại hạt yến mạch đã bỏ vỏ, ít qua chế biến còn nguyên cám, các dạng yến mạch ăn liền thường được tinh chế cao, thiếu chất xơ và có thể sử dụng nhiều gia vị.
2.9. Dầu ô liu nguyên chất là thực phẩm tốt cho người tiểu đường
Bệnh nhân tiểu đường được khuyến cáo nên sử dụng loại dầu chứa các chất béo không bão hòa như: bơ, các loại hạt và nhiều loại dầu ăn như ô liu, mè và cải dầu.
Hợp chất oleocanthal được chứa trong dầu ô liu nguyên chất có tác dụng chống viêm. Đối với người bệnh đái tháo đường, việc giảm viêm sẽ làm giảm được nguy cơ phát triển của các biến chứng như biến chứng thần kinh. Khi sử dụng, bạn nên chọn dầu ô liu để trộn salad và khi nấu ở nhiệt độ thấp.
2.10. Hạn chế sử dụng thịt trong chế độ ăn
Người bệnh đái tháo đường nên cân nhắc chuyển đổi sử dụng thịt gia cầm hoặc thịt đỏ trong chế độ ăn thành các nguồn protein từ thực vật như: các loại đậu mỗi tuần một vài lần.
Thịt gà loại bỏ da và thịt nạc rất phù hợp đối với một chế độ ăn uống lành mạnh với mục đích kiểm soát bệnh đái tháo đường, tuy nhiên nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng đôi khi bạn nên sử dụng protein từ thực vật để có những lợi ích về sức khỏe mà thịt không cung cấp được.
Những lợi ích tiềm năng từ protein thực vật có cơ chế do nó làm tăng cường chất chống ôxy hóa, chất phytochemical và chất xơ, cũng như có khả năng cải thiện sức khỏe đường ruột.
Trên đây là một số thực phẩm tốt cho người tiểu đường bởi nó có thể giảm thiểu nguy cơ đường huyết tăng vọt và điều hòa đường huyết. Tuy nhiên để bệnh tiểu đường được cải thiện tốt hơn ngoài chế độ ăn bạn còn phải hình thành một lối sống lành mạnh như: thường xuyên tập thể dục, giảm thiểu stress, căng thẳng kéo dài,… và phải sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sỹ. Có như vậy bạn mới giảm thiểu tối đa các biến chứng của bệnh tiểu đường.
