Khi nói đến các bệnh lý về tiêu hóa, mọi người thường chỉ tập trung vào tiêu chảy. Tuy nhiên trên thực tế, táo bón cũng xảy ra khá phổ biến nhưng lại hay bị bỏ qua bởi suy nghĩ bệnh không ảnh hưởng quá nhiều tới sức khỏe. Đặc biệt, táo bón ở trẻ có thể gây ra những hậu quả khôn lường, do đó cha mẹ cần nắm vững kiến thức về tình trạng này.
Nội Dung
1. Cách để nhận biết các dấu hiệu táo bón ở trẻ
Phụ huynh có thể dễ dàng nhận biết táo bón ở trẻ thông qua các dấu hiệu khác nhau. Tuy nhiên cần phải nắm rõ các triệu chứng đặc trưng của tình trạng táo bón ở trẻ, tránh việc nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Các dấu hiệu cần chú ý:
- Trẻ đang bú bình nhưng không đi vệ sinh trong khoảng 3 ngày, trẻ bú sữa mẹ không đi vệ sinh trong khoảng 1 tuần hoặc nghe thấy trẻ rên nhẹ, mặt ửng đỏ khi đi ngoài.
- Phân trẻ bị táo bón thường vón cục, khô cứng, kích thước phân cũng lớn hơn bình thường.
- Trẻ quấy khóc, tỏ ra khó chịu, sợ sệt khi được bố mẹ đưa đi đại tiện.
Theo tiêu chuẩn ROM III, táo bón ở trẻ là khi có ít nhất 2 trong số các dấu hiệu dưới đây, xảy ra trong khoảng thời gian tối thiểu là 12 tuần:
- Trẻ đại tiện dưới 3 lần một tuần.
- Mỗi khi đi đại tiện, trẻ xuất hiện ít nhất là 1 trong các dấu hiệu sau: căng thẳng; phân cứng, khô, sần; có cảm giác phân chưa đi được hết ra ngoài; cảm nhận được sự tắc nghẽn ở trực tràng và hậu môn; phải dùng sức để rặn mỗi khi đi ngoài.
Phụ huynh có thể dễ dàng nhận biết táo bón ở trẻ thông qua các dấu hiệu khác nhau
2. Nguyên nhân táo bón ở trẻ xảy ra do đâu?
Táo bón ở trẻ xuất hiện do nhiều yếu tố gây ra và thường được chia làm 2 nhóm nguyên nhân chính, đó là nguyên nhân thực thể và nguyên nhân chức năng.
2.1. Nguyên nhân thực thể
Các vấn đề bệnh lý như bệnh thần kinh cơ ở ruột, ổ bụng, cường giáp,… đều nằm trong nguyên nhân thực thể gây ra táo bón ở trẻ.
- Bệnh cường giáp ảnh hưởng tới hoạt động của cơ ruột, suy giảm chức năng hoạt động, kèm theo nhiều triệu chứng khác.
- Những trẻ bị phì đại tràng bẩm sinh thường nhẹ cân hơn so với trẻ em bình thường, đồng thời có thể bị ói mửa và đại tiện ra phân có kích thước nhỏ.
- Bệnh đái tháo đường cũng có thể gây táo bón ở trẻ em.
2.2. Nguyên nhân chức năng
Một trong những nguyên nhân chức năng phổ biến nhất gây ra táo bón ở trẻ là việc nhịn không chịu đi đại tiện. Trẻ càng cố nhịn trong khoảng thời gian càng dài thì phân sẽ ở trong ruột càng lâu, kích thước cũng to hơn, khiến cho việc đi ngoài gặp nhiều khó khăn, nặng hơn thì có thể dẫn đến táo bón mạn tính.
Bên cạnh đó, việc phải ăn thức ăn dạng đặc một cách đột ngột cũng sẽ dẫn tới tình trạng táo bón ở trẻ, nhất là trẻ sơ sinh. Tình trạng này cũng có thể xuất hiện tại thời điểm trẻ cai sữa mẹ bởi khi đó trẻ bị mất nguồn cung cấp nước.
Nguyên nhân khác gây ra táo bón ở trẻ là các thành phần protein khác nhau có trong sữa công thức. Trẻ sơ sinh dùng sữa công thức với lượng nhiều thường có phân cứng và xanh.
Ngoài ra, ở những trẻ bị mất nước, thiếu nước, cơ thể sẽ hấp thụ chất lỏng từ bất cứ nơi nào trong cơ thể, kể cả phân, khiến phân trở nên khô và rắn, gây ra táo bón ở trẻ.
Táo bón ở trẻ còn có thể xảy ra do chế độ ăn thiếu chất xơ. Những loại rau, củ, quả có chứa nhiều chất xơ sẽ giúp tăng thể tích cho phân, khiến phân mềm và dễ thải ra ngoài hơn.
3. Hậu quả của táo bón ở trẻ là gì?
Táo bón ở trẻ có thể gây ra tác hại “tại chỗ” là khiến bé bị đau do nứt hậu môn, nặng hơn thì bị chảy máu khi đi ngoài.
Việc bé nín nhịn càng khiến phân ở lâu trong cơ thể, lớn và khô cứng hơn, làm bé phải gắng sức hơn trong những lần đi sau, hậu môn lại dễ rách gây ra đau và chảy máu. Do đó bé lại càng nín nhiều hơn.
Cứ như vậy, vòng luẩn quẩn này càng ngày càng dài. Khối phân đóng cứng trong trực tràng lớn dần, bé không thể giữ được nữa, cuối cùng làm són phân ra quần.
Táo bón ở trẻ có thể gây ra nhiều tác hại
Điều này làm cho bé sợ hãi và xấu hổ, thu mình lại, không dám tham gia các hoạt động trên trường lớp cùng các bạn. Bên cạnh đó, phân ứ đọng lâu ngày còn làm bé biếng ăn, thậm chí suy dinh dưỡng.
4. Táo bón ở trẻ thường xảy ra vào lúc nào?
Táo bón ở trẻ thường xảy ra vào 3 thời điểm: Khi trẻ bắt đầu ăn dặm, thời gian tập ngồi bô/bồn cầu, và khi bắt đầu đi học. Biết được những thời điểm này, cha mẹ có thể giúp bé phòng ngừa táo bón dễ dàng hơn.
4.1. Trẻ bắt đầu ăn dặm
Khi trẻ bắt đầu tập chuyển từ bú sữa mẹ sang ăn thức ăn đặc được gọi là giai đoạn ăn dặm. Thông thường, trẻ đủ 6 tháng tuổi sẽ bước vào quá trình ăn dặm bởi lúc đó sữa mẹ không còn đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu cho sự phát triển của trẻ.
Lúc này, trẻ cần sự kết hợp giữa bú sữa mẹ, uống sữa công thức và ăn các thực phẩm khác. Trong đó, sữa công thức thường khó tiêu hơn sữa mẹ. Một chế độ ăn giàu thức ăn đặc, nhiều chất béo, thiếu chất xơ, sẽ làm trẻ không được bổ sung nhiều nước, dẫn đến táo bón ở trẻ.
4.2. Trẻ bắt đầu tập ngồi bô hoặc bồn cầu
Khi cho trẻ tập ngồi bô hoặc bồn cầu, thói quen đi đại tiện của trẻ bị thay đổi, gây ra táo bón ở trẻ. Có những trẻ sẽ nhịn đi cầu bởi không quen hoặc không muốn ngồi bô, khiến phân dần tích tụ lại và trở nên khô cứng.
Táo bón ở trẻ càng khiến trẻ sợ đi ngoài hơn, tình trạng táo bón cũng kéo dài lâu hơn, nếu không khắc phục sớm sẽ gây nhiều ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ.
4.3. Trẻ bắt đầu đi học
Khi trẻ bắt đầu đi học, việc thay đổi từ môi trường học tập cũng như chỗ đi vệ sinh, nhà vệ sinh không sạch hoặc có nhiều bạn bè ở xung quanh khiến bé không tránh khỏi việc ngại ngùng, phải cố nhịn đại tiện ở trường để đến khi về nhà mới đi. Thói quen này làm tình trạng táo bón ở trẻ nặng nề hơn.
5. Phải khắc phục tình trạng táo bón ở trẻ như thế nào?
Hai điều quan trọng nhất để khắc phục táo bón ở trẻ là cho trẻ ăn nhiều chất xơ và uống nhiều nước mỗi ngày. Nước có tác dụng kích thích nhu động ruột hoạt động mạnh mẽ, thức ăn được tiêu hóa và dễ dàng bài tiết ra ngoài. Khi nấu đồ ăn dặm, nên chọn món mềm, lỏng, dễ tiêu hóa nhưng vẫn phải đủ dinh dưỡng.
Cho trẻ uống nhiều nước mỗi ngày để khắc phục táo bón ở trẻ
Bên cạnh đó, tập cho trẻ có thói quen đi ngoài đúng giờ cũng sẽ phòng ngừa táo bón ở trẻ. Hãy tập cho trẻ ngồi bô hoặc đi cầu vào đúng một khung giờ nhất định mỗi ngày, ngay cả khi trẻ chưa muốn. Chỉ sau vài tuần thực hiện, cơ thể bé sẽ hình thành nên thói quen đi ngoài theo phản xạ.
Phụ huynh có thể thực hiện thêm các cách sau để giúp trẻ bị táo bón đi ngoài dễ dàng hơn:
- Cho trẻ co duỗi gối, tập động tác đạp xe khi nằm nhằm thúc đẩy ruột hoạt động, quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi đồng thời việc đại tiện cũng dễ dàng hơn.
- Cho trẻ tắm nước ấm mỗi ngày để trẻ thả lỏng, thư giãn cơ thể, phân được dễ dàng di chuyển ra ngoài.
Cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay lập tức nếu tình trạng táo bón ở trẻ kéo dài hơn 2 tuần, hoặc táo bón có kèm theo sốt, nôn ói, đi ngoài lẫn máu, sụt cân,…
Trên đây là những thông tin về táo bón ở trẻ mà bất cứ phụ huynh nào cũng nên biết. Nếu bạn còn bất cứ điều gì cần trao đổi, hãy liên hệ với KOCHI bằng các phương thức dưới đây:
Fanpage: Kochi
Hotline: 024 6291 8086
