Ung thư thanh quản là loại ung thư phổ biến nhất, chiếm khoảng 2% các loại ung thư. Tại Việt Nam, ung thư thanh quản đứng thứ 3 trong số các bệnh ung thư vùng đầu cổ và ngày càng gia tăng trong những năm gần đây.
Nội Dung
1. Khái quát về bệnh ung thư thanh quản
Ung thư thanh quản là bệnh ung thư bắt đầu ở bất kỳ vị trí nào trong thanh quản. Nó là một khối u ác tính chủ yếu phát triển trong biểu mô niêm mạc của thanh quản, thường gặp nhất là ung thư dây thanh âm. Đây là bệnh ung thư đường thở phổ biến thứ hai sau ung thư phổi và xảy ra ở nam giới nhiều hơn nữ giới. Tuy nhiên, ung thư thanh quản nếu được phát hiện sớm và điều trị nhanh chóng thì có thể chữa khỏi với xác suất trên 80%.
Thống kê cho thấy, tỷ lệ mắc ung thư thanh quản ở nam giới là 3/100.000 dân số/năm, ở nữ giới là 0,3/100.000 dân số/năm. Ung thư thanh quản được ước tính là phổ biến ở những người trong độ tuổi 50 và 70, và tỷ lệ mắc bệnh cao nhất ở những người trong độ tuổi 60.
Về mặt giải phẫu, thanh quản là một phần của hệ thống hô hấp ngay dưới yết hầu, được chia thành khí quản và thực quản, nối khí quản với hầu ở phía trước cổ. Vai trò của thanh quản là thở, nuốt và nói. Vì sự phức tạp về vị trí và cấu trúc của thanh quản, hầu họng, không triệu chứng và diễn biến chậm nên người bệnh dễ bỏ qua. Khi thăm khám ban đầu thường khó xác định được tổn thương ban đầu nên khi phát hiện bệnh thường đã chuyển sang giai đoạn nặng gây khó khăn cho việc điều trị đối với nhiều trường hợp.
Thanh quản người bình thường và thanh quản người mắc ung thư
2. Nguyên nhân
Nguyên nhân của ung thư thanh quản hiện vẫn chưa được tìm ra một cách đầy đủ. Bất kỳ loại thuốc nào làm thay đổi sự phát triển của tế bào biểu mô thanh quản đều có thể gây ung thư thanh quản. Sự thay đổi DNA của một tế bào là sự khởi đầu của một khối u ác tính. Thay đổi DNA làm thay đổi quá trình phát triển của tế bào. Trong hầu hết các trường hợp, thay vì chết theo chương trình, các tế bào nhân lên không kiểm soát được.
Nguyên nhân của sự thay đổi DNA trong tế bào biểu mô của thanh quản chưa được biết rõ, nhưng hút thuốc, uống rượu, làm việc trong nhà máy hóa chất, mỏ chứa niken, amiăng, thành trước họng, nhiễm trùng miệng, tai mũi họng dai dẳng, suy dinh dưỡng, viêm thanh quản mãn tính, sừng hóa, bạch biến, u nhú thanh quản, u dây thanh.
3. Triệu chứng
Nếu được phát hiện và điều trị sớm, ung thư thanh quản có tỷ lệ chữa khỏi lên đến 80%, người phát hiện muộn phần lớn do chủ quan. Các triệu chứng của ung thư thanh quản phụ thuộc vào kích thước và vị trí của khối u và bao gồm:
- Khan tiếng: Khan giọng xuất hiện người có độ tuổi trên 40 tuổi và kéo dài hơn 3 tuần là dấu hiệu của ung thư ác tính. Lúc này, người bệnh cần khẩn trương liên hệ với bác sĩ tai mũi họng.
- Ho dai dẳng: là một trong những dấu hiệu của bệnh ung thư thanh quản mà người bệnh nên cảnh giác. Ho gây khó chịu, đôi khi kèm theo các cơn co thắt. Ở giai đoạn bệnh nặng hơn, tình trạng khó nuốt, nuốt thức ăn vào đường thở có thể gây ho mà người bệnh phải đối phó.
- Thở khó khăn: Các triệu chứng khó thở có thể xuất hiện sớm hoặc đồng thời với khàn giọng, đầu tiên khi vận động, sau đó thường xuyên hơn. Các khối u lớn hơn gây áp lực lên đường thở, khiến các triệu chứng trở nên trầm trọng hơn.
- Nuốt khó: Nó thường xuất hiện sau khi khàn tiếng và khó thở, khi khối u di căn lên vùng hầu họng kèm theo dấu hiệu đau tai. Bệnh nhân giai đoạn này không được ăn, ăn cháo, uống sữa mà cần được đặt ống thông dạ dày để bơm thức ăn. Có thể bị đau khi nuốt.
- Cân giảm không rõ nguyên nhân là triệu chứng toàn thân gợi ý bệnh lý ác tính khi kèm theo các bất thường trên gợi ý ung thư thanh quản.
Các triệu chứng trên thường không đặc hiệu vì chúng xảy ra trong nhiều bệnh lý khác. Vì vậy, nếu xuất hiện những dấu hiệu ung thư thanh quản kể trên, người bệnh nên nhờ đến sự tư vấn của các chuyên gia y tế.
4. Có thể sử dụng biện pháp nào để chẩn đoán ung thư thanh quản
Chẩn đoán ung thư thanh quản liên quan đến việc chẩn đoán và giai đoạn bệnh để đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả cho từng bệnh nhân.
Chẩn đoán dựa trên chứng hay quên, khám lâm sàng và chỉ định các xét nghiệm. Có một số cách để chẩn đoán ung thư thanh quản:
- Nội soi thanh quản là cách để quan sát rõ ràng thanh quản của bệnh nhân. Có hai phương pháp: nội soi thanh quản gián tiếp và nội soi thanh quản trực tiếp.
- Nội soi thanh quản gián tiếp: Bác sĩ sử dụng một chiếc gương nhỏ và dài để soi vào thanh quản để tìm những bất thường và kiểm tra sự chuyển động bình thường của dây thanh. Thuốc xịt gây mê có thể được tiêm xuống cổ họng để tránh phản xạ bịt miệng.
- Nội soi thanh quản trực tiếp: Bác sĩ đưa một ống mỏng, chiếu sáng gọi là ống soi thanh quản qua mũi hoặc miệng của người bệnh. Điều này cho phép bác sĩ nhìn thấy những khu vực không thể nhìn thấy trong gương. Thuốc gây tê cục bộ giúp giảm khó chịu và chống buồn nôn. Để giảm bớt căng thẳng cho bệnh nhân, có thể sử dụng các loại thuốc an thần nhẹ. Đôi khi bác sĩ của bạn có thể sử dụng gây mê toàn thân.
- Chụp cắt lớp vi tính: Một máy X-quang được kết nối với máy tính sẽ chụp một loạt các hình ảnh chi tiết của vùng cổ. Bạn có thể cần phải tiêm một loại thuốc nhuộm đặc biệt để có thể nhìn thấy thanh quản trong ảnh. Chụp CT cho phép các bác sĩ nhìn thấy rõ ràng các khối u trong thanh quản hoặc các bộ phận khác của cổ.
- Giải phẫu bệnh lý (sinh thiết): Nếu có bất thường, các bác sĩ có thể lấy ra một mẩu mô nhỏ để kiểm tra bệnh lý. Giải phẫu bệnh là cách duy nhất để xác định khối u là ác tính hay lành tính.
Để thiết lập kế hoạch điều trị tốt nhất, bác sĩ phải đánh giá các cảnh của khối u trong tổ chức xung quanh và chuyển đổi từ xa. Ung thư thanh quản trải qua các giai đoạn như sau:
Các giai đoạn ung thư thanh quản
- Giai đoạn đầu: Ở giai đoạn này, tế bào ung thư chỉ được tìm thấy trong thanh quản. Nếu phát hiện ở giai đoạn này, bệnh có thể được điều trị thành công và khỏi hoàn toàn.
- Giai đoạn 1: Một khối u được hình thành, chỉ nằm trong thanh quản và không phát triển sang các cơ quan khác. Các khối u của nắp hoặc thanh môn, hạ thanh quản và dây thanh âm thường vẫn bình thường.
- Giai đoạn 2: Mặc dù khối u vẫn chỉ hiện diện trong thanh quản, nhưng có thể có những thay đổi trong khu vực của khối u và các dây thanh âm có thể không còn cử động.
- Giai đoạn 3: Hiện khối u đã lan ra ngoài thanh quản.
Thanh quản trên: Sưng thanh quản hoặc mô gần thanh quản, hai dây thanh thường bất động, khối u hiện tại có thể đã di căn đến các hạch bạch huyết ở cổ cùng bên với khối u, có hạch bạch huyết lớn hơn 3 centimet.
Thanh quản giữa: Sưng thanh quản và hai dây thanh không cử động bình thường. Khối u có thể đã lan đến các hạch bạch huyết ở cổ giống như khối u ban đầu, và các hạch bạch huyết nhỏ hơn 3 cm.
Thanh quản dưới: Trường hợp này khối u chỉ nổi ở thanh quản, dây thanh quản không cử động bình thường, khối u có thể đã di căn đến hạch cùng cổ với khối u, hạch nhỏ hơn. Kích thước hơn 3 cm.
- Giai đoạn 4: Khối u bắt đầu phát triển sang các cơ quan khác và hạch to dần lên.
Bệnh ung thư thanh quản phải được phát hiện ở giai đoạn sớm và kịp thời để điều trị hiệu quả. Chúng tôi loại bỏ nguyên nhân gây bệnh bằng cách xác định các tổn thương tiền ung thư thông qua việc cai thuốc lá, duy trì lối sống lành mạnh, uống rượu bia để bảo vệ môi trường và nội soi tai mũi họng thường xuyên. Nếu dấu hiệu khàn tiếng kéo dài (trên 1 tháng) và tăng dần và dùng thuốc không đỡ, người bệnh nên liên hệ bác sĩ chuyên khoa nội soi tai mũi họng để phát hiện sớm ung thư thanh quản.
